Başlangıç

Türk-İslâm edebiyatının başlangıcı, Türklerin İslâmiyet’i kabul etmesiyle başlar ve bu süreç 8. yüzyılın sonları – 10. yüzyılın başları arasına denk gelir.

1)Tarihî Arka Plan

• 751 Talas Savaşı (Türkler ile Çin arasında, Müslüman Arapların Türkler ile yakınlaşmasına yol açtı).

• Karahanlılar döneminde 10. yüzyılda İslâmiyet devletin resmî dini oldu.

• Bu dönemde Arap ve Fars edebiyatlarının etkisi Türk edebiyatına girmeye başladı.

2) İlk Eserler

Türk-İslâm edebiyatının ilk ürünleri genellikle Hakaniye (Karahanlı) Türkçesi ile yazıldı.

• Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacib, 1069-1070) – siyasetname ve ahlak kitabı.

• Divânu Lügati’t-Türk (Kaşgarlı Mahmud, 1072-1074) – Türk dilinin sözlüğü ve kültür hazinesi.

• Atabetü’l-Hakâyık (Edip Ahmet Yükneki, 12. yy başları) – ahlaki öğütler kitabı.

3)Edebi Özellikler

• Hem İslâmî hem Türk geleneklerinden izler taşır.

• Arapça ve Farsça kelime ve terkipler girmeye başlar.

• Konular arasında ahlak, adalet, devlet yönetimi, dinî öğütler yer alır.

• Şiirlerde aruz ölçüsü yavaş yavaş kullanılmaya başlanır (önce hece ile birlikte).

4)Önemi

Bu dönem, Türklerin İslâm medeniyeti içinde ilk defa kendi dilinde eserler verdikleri dönemdir. Sonraki Divan edebiyatı ve tasavvuf edebiyatının temelleri bu çağda atılmıştır.